1 Mayıs 2004: Türkiye ile AB arasındaki katılım öncesi mali işbirliğinin en önemli alanlarından olan bölgesel kalkınma programlarının uygulamasına, Bitlis, Hakkari, Muş ve Van illerini kapsayan Doğu Anadolu Kalkınma Programı (DAKP) ile başlanıyor.
Program, bölgeler arası gelişmişlik farklılıklarını azaltmak, sürdürülebilir ekonomik ve sosyal kalkınmayı sağlamak amacıyla AB katılım öncesi mali yardımı ile desteklenen ilk bölgesel nitelikli uygulama programı özelliğini de taşıyor. AB tarafından 45 Milyon Euro ile desteklenen DAKP, Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) Müsteşarlığı’nın koordinatörlüğünde yürütülüyor.
Program’ın açılış ve tanıtım toplantısı, 1 Mayıs 2004 Cumartesi günü Van Akdamar Otel’de gerçekleştirildi. Toplantıya, Milli Eğitim Bakanı Hüseyin Çelik, Bayındırlık ve ıskan Bakanı Zeki Ergezen ile Devlet Planlama Teşkilatı, Avrupa Komisyonu Türkiye Temsilciliği yetkilileri, program kapsamındaki il valileri, ilçe kaymakamları, belediye başkanları, merkezi ve yerel kamu kurumları, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, meslek örgütleri, sivil toplum kuruluşları ve özel sektör temsilcileri katıldı.
Program, bölgeler arası gelişmişlik farklılıklarını azaltmayı, sürdürülebilir ekonomik ve sosyal kalkınmayı sağlamayı amaçlıyor. Bu çerçevede tarım, kırsal kalkınma, KOBı’ler, turizm-çevre ve sosyal gelişme alanlarında faaliyetler ve projeler desteklenecek.
Doğu Anadolu Kalkınma Programı
Program bütçesinden sağlanan desteklerle kamu kurum ve kuruluşları, sivil toplum kuruluşları ve özel sektör tarafından uygulanacak projeler ile hedeflenenler;
· AB politika ve uygulamalarına uyum çerçevesinde merkezi ve yerel ölçekte entegre bölgesel gelişme programlarını hazırlama ve uygulamaya yönelik kapasite oluşturulması;
· Bölgede ekonomik ve sosyal gelişmeye katkı sağlayabilecek öncelikli faaliyetlerin desteklenmesi;
· ıstihdam ve gelir artırıcı faaliyet ve projeler yoluyla bölgenin kalkınmasına katkıda bulunulmasıdır.
2004-2006 yıllarını kapsayan Doğu Anadolu Kalkınma Programı, yürürlükteki Kalkınma ve Bölge Planına ve ülke politikalarına uyumlu olarak hazırlanan ve yenilikçi yaklaşımları uygulamaya yönelik, katılımcı bir bölgesel kalkınma programıdır. Programa, AB Komisyonu tarafından 45 milyon Euro tutarında hibe kaynak ayrıldı. Programın Finansman Anlaşması, 5 Ağustos 2003 tarihinde imzalandı.
Doğu Anadolu Kalkınma Programı kapsamında, tarım ve hayvancılık, turizm, çevre ve sosyal gelişme alanlarında ve KOBı’lere yönelik çok çeşitli faaliyetler gerçekleştirilecek. Tarım ve Hayvancılık alanında tarımsal üretimin artırılması ve tarımsal faaliyetlerin çeşitlendirilmesi için çiftçilere ve ilgili kamu görevlilerine eğitim verilecek; eğitim alan çiftçi ve tarım birliklerine pilot projeler kapsamında üretim kalitesini ve verimliliği artırmak üzere tohum, fidan, canlı hayvan, yem, basit alet ekipman dağıtılması gibi ayni yardımlar yapılacak.
Küçük ve Orta Ölçekli ışletmeler alanında ise KOBı’ler ve çalışanları ile ilgili kamu görevlilerine eğitimler verilecek,
Gezici Danışma Birimleri ile işletmelere danışmanlık hizmeti sunulacak,
belirlenecek sınırlı sayıda sanayi sitesinin rehabilitasyonu yapılarak ortak kullanım atölyeleri ve laboratuarlar kurulacak, teklif edilecek KOBı yatırım projelerinden uygun bulunanlar hibe ile desteklenecek.
Turizm ve Çevre alanında bölgenin turistik değerleri tespit edilerek tanıtım faaliyetleri yürütülecek; turizm sektöründe gelir getirici, doğal ve tarihi yerleri korumaya yönelik projelerden uygun bulunanlar hibe ile desteklenecek. Sosyal Gelişme alanında ise gezici ünitelerle özellikle ana-çocuk sağlığı, okuma yazma ve beceri geliştirme konularında eğitim hizmetleri sunulması ve gelir artırıcı sosyal amaçlı projelerden uygun bulunanların hibe ile desteklenmesi öngörülüyor.
Doğu Anadolu Kalkınma Programı’nın uygulanması, izlenmesi ve denetlenmesi için Program Koordinasyon Merkezi kuruldu
Programın uygulanması, izlenmesi ve denetlenmesinde yerel düzeyde koordinasyonu sağlamak üzere, bölgedeki valilikler tarafından oluşturulan kalkınma birliği tarafından da desteklenen bir Program Koordinasyon Merkezi (PKM) kuruldu ve şubat Ayı içinde Van’da faaliyetlerine başladı. Ayrıca, hem yürütücü birimlerin hem de programın genel yararlanıcılarının uygulamadaki teknik kapasitesinin geliştirilmesi amacıyla uluslararası bir hizmet sözleşmesi ihalesi yapıldı. ıhaleyi kazanan danışman firma aynı tarihlerde bölgede çalışmaya başladı.
Diğer taraftan uygulamanın katılımcı bir yapıda izlenmesi ve yönlendirilmesi, DPT’nin başkanlığında, merkezde ve bölgede yer alan kamu kurum ve kuruluşları, yerel yönetimler, sanayi ve ticaret odaları, üniversite ve sivil toplum kuruluşlarının temsilcilerinin katılımı ile oluşturulan Program Danışma Kurulu tarafından gerçekleştiriliyor.
Doğu Anadolu Kalkınma Programı, tüm vatandaşların, kamu kurum ve kuruluşlarının, yerel yönetimlerin, özel sektör ve sivil toplum kuruluşlarının katılımıyla uygulanacak. Bunun için Programın ilk 3-4 aylık döneminde uygulama öncesi araştırma ve planlama faaliyetleri yürütülecek. Bu dönemin sonunda Program Danışma Kurulu’nun da görüşleri alınarak bir ış Planı hazırlanacak. Plan çerçevesinde proje tekliflerinin hazırlanması ve seçilmesine yönelik faaliyetler sürdürülecek. Ardından, desteklenecek proje ve faaliyetlerin uygulanmasına başlanacak.
Program kapsamında desteklenecek projelerin çağrısı, başvuruların yapılması, değerlendirilmesi, seçilmesi ile ilgili tüm süreçler AB hibe yönetimi kurallarına göre yapılacak. Çağrılar, başvurular ve sonuçlarına dair bilgiler şeffaflık ve eşitlik ilkesi doğrultusunda basın yayın organları ile DPT’nin ve AB Komisyonu Türkiye Temsilciliği’nin internet sayfalarından toplumun tüm kesimlerine duyurulacak.
Bu yıl içinde Amasya, Çorum, Samsun, Tokat, Kastamonu, Çankırı, Sinop, Bayburt, Erzincan ve Erzurum illerinde de bölgesel kalkınma programları uygulamaya konulacaktır.