I.  AB Komisyonu Tavsiye Kararı ve müzakere sürecine ilişkin değerlendirmeler

AB Komisyonu 6 Ekim 2004 tarihli tavsiye kararında Türkiye’nin Kopenhag siyasi kıstaslarını yeterli ölçüde yerine getirdiğini açıklayarak, AB Konseyi’ne Türkiye ile müzakerelere başlama kararını alması yönünde telkinde bulundu. Komisyon kararında hazırlanmakta olan bazı temel kanunların yürürlüğe girmesi koşulu öne sürülüyor. AB Komisyonu tavsiye kararı Türkiye’nin müzakere sürecini sonu açık bir süreç olarak nitelerken, müzakere sürecinin 3 temel maddeden oluşan bir strateji kapsamında ele alınacağını açıklıyor. Bunlar:

1.      Kopenhag siyasi kıstaslarının gerçekleştirilmesinin devamını sağlamak amacıyla işbirliğinin güçlendirilmesi hedefleniyor. Bu bağlamda AB Komisyonu ilk olarak 2005 yılı sonunda reform sürecinin gidişatını değerlendiren bir rapor hazırlayacak. Bu değerlendirme AB Komisyonu’nun 2005 baharında açıklayacağı gözden geçirilmiş Katılım Ortaklığı Belgesi (KOB) temelinde yapılacak. Reform sürecindeki ilerlemeler müzakerelerin gidişatını belirleyecek. Müzakereler sürecinde demokrasi, insan haklarına saygı, hukuk devleti ve temel özgürlükler alanında sürekli ihlallerle karşılaşılırsa, AB Komisyonu müzakerelerin askıya alınmasını önerebilecek.

2.      ıkinci madde Türkiye ile müzakerelere nasıl yaklaşılacağını belirleniyor. Müzakere edilen her müktesebat başlığının geçici olarak kapatılabilmesi, gerekli görülen bazı hallerde müzakereye açılabilmesi için, müktesebata uyum ve uygulama alanında AB Konseyi’nin belirleyeceği eşiklerin geçilmiş olması gerekecek. Katılım müzakerelerinde Devletlerarası Konferanslarda uygulanan oybirliğiyle karar alma yöntemi kullanılacak. AB Konseyi müzakerelere başlama kararını aldıktan sonra müzakerelerin nasıl yapılacağına dair kesin parametreler belirlenecek.

3.      Kültürel ve siyasi diyaloğun arttırılması için AB üyesi ülkelerin ve Türk halkının biraraya getirilmesi. Bu bağlamda sivil toplum örgütlerinin önemi vurgulanıyor. AB Komisyonu bu diyaloğu nasıl destekleyeceğine dair bir öneride bulunacak.

AB Komisyonu tavsiye kararında, Türkiye’nin AB ile bütünleşmesinin kolay bir şekilde gerçekleşmesi için uzun bir süreye yayılmasının önemini savunuyor. Sadece AB’nin iç dengelerini kollamak için değil, gelişimi açısından olumsuz olabilecek politikalardan Türkiye’yi korumak için de bunun gerekli olduğunu öne sürüyor.

Müzakerelerin başlamasına dair resmi kararın alınmasını takiben AB Komisyonu müzakereleri açıklamak ve bu süreçte öne çıkabilecek konuları belirlenmek için AB müktesebatının kapsamlı bir incelemesini (screening) gerçekleştirecek. Ortak Tarım Politikası, Uyum Politikası ve kişilerin serbest dolaşımı gibi başlıklar zor konulara örnek olarak gösterilmekte. Serbest dolaşım konusunda kalıcı korunma önlemleri uygulanmasının düşünülebileceği açıklanıyor. Ancak AB Komisyonu  bu konudaki kesin görüşünü oluşturmak için müzakere sürecindeki ilerlemeleri göz önünde bulunduracağını bildiriyor.

Müzakere yöntemine göre, AB Komisyonu Türkiye’nin yeterli düzeyde hazır olduğunu düşündüğü müktesebat başlıklarında müzakerelere başlanmasını AB Konseyine önerecek. Ekonomiyle ilgili bazı müktesebat başlıklarında müzakerelerin açılması için işleyen pazar ekonomisinin varlığı konusunun ön koşul olarak sunulacağı açıklanıyor.

II.                 AB Komisyonu ılerleme Raporuna ilişkin değerlendirmeler