Ani Bebek Ölümü Sendromu

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Uzm. Dr. Hülya Caner, ani bebek ölümü sendromu hakkında bilgi verdi. 

Ani bebek ölümü sendromu, hiçbir sağlık sorunu olmayan bebeğin nedeni açıklanamayan ölümü olarak tanımlanır. Buna beşik ölümü de denir. Tipik olarak aile bir sabah bebeklerinin yatağına gidip baktıklarında bebeğin ölmüş olduğunu görürler. Oysa ki, anne ve baba bebeklerinin bir gece önce hiçbir sorunu olmadığını söyler çoğu vakalarda ölüm nedeni otopsi yapılsa dahi anlaşılamaz.

Tüm vakaların % 95’i için ilk 6 ayda, en sık da 2-4 ay arasında görülür. Gelişmiş ülkelerde  prematürelik düşük doğum ağırlığına bağlı hastalıklar ve doğumsal anomalilerden sonra  ilk bir yasta görülen ölüm nedenleri arasında üçüncü sırayı alır. Türkiye’deki sıklığı bilinmemekle beraber,  gelişmiş ülkelerde sıklık, 1000 canlı doğumda 0.8 olarak verilmektedir.

Birkaç tıbbi araştırmada bu sendromla ilgili biyolojik ve çevresel risk etmenlerinin belirlenmiş  olmasına karşın gerçek nedenle ilgili kesin bir  bilgi yoktur. Nedeni bilinmemekle birlikte en son  hipotez beyin sapının gelişimsel anomalisi ve beyin sapı olgunlaşmasındaki gecikme olarak  belirtilmiştir. Buna bağlı olarak bebeklerin uyku esnasında soluk almalarının uzun süreli durması  nedeni ile öldüklerine inanılmaktadır.

Ani bebek ölümü sendromunda anneye ve bebeğe ait bazı risk faktörlerinin üzerinde durulmaktadır. Anneye bağlı nedenler; Gebelikte sigara içilmesi, 20 yaşın altında  annelik, gebelikler arası sürenin  kısa olması, alkol kullanımı, düşük sosyoekonomik seviye, doğum sayısının fazlalığı ve takipsiz  gebelikler olarak gösterilmektedir.

Bebeğe bağlı nedenler ise; Erkek cinsiyet (kızlara göre risk 30-35% daha fazla) erken doğum, düşük  doğum ağırlığı, yüz üstü uyku pozisyonu, yakın zamanda geçirilmiş ateşli hastalık öyküsü, doğum  öncesi ve sonrası sigara dumanına maruz kalma, yumuşak yatak yastık kullanma, bebeğin anne baba  ile aynı yatağı paylaşması, bebeğin çok sıcak ortamda bulundurulması, çok giydirilmesi (bebek için  fazla soğuk kadar sıcakta zararlıdır) gibi nedenlerdir.

Ani Bebek Ölümü Sendromu ıçin Alınacak Önlemler

Bebekler sırt üstü yatırılmalı (Amerika’da sağlıklı bebeklerin uyku sırasında sırt üstü yatırılmaya başlamasından sonra ani bebek ölümlerinde % 40’lık azalma görülmüştür.)

Bebekler anne babaları ile birlikte yatmamalıdır

Annelerin sigara içmesi engellenmelidir. Ani bebek ölümü ile ilgili tüm çalışmalar, hamilelikte  ve doğum sonrasında sigara kullanımının riski 3 kat artırdığını göstermektedir.

Bebeğin etkilenmemesi için annenin olduğu kadar babanın da sigara içmemesi gerekmektedir.Yatarken bebeklerin baş ve kolları açıkta bırakılmalı yatağında kumaştan yumuşak oyuncaklar bulundurulmamalıdır

Anneler doğum öncesi ve doğum sonrası bakım hizmetlerinden yararlanmalıdır

Bebeklerin yattıkları ortam çok sıcak olmamalı, soba radyatör veya ısıtıcı yanında yatırılmamalıdır. Bebekler aşırı giydirilmemelidir

Kesin kanıt olmamakla birlikte bazı çalışmalarda anne sütü ile beslenen bebeklerde ani bebek ölüm  riskinin daha düşük olduğu gösterilmiştir.

Bugüne kadar bebeklere yapılan aşılarla ani bebek ölümleri arasında bir ilişki gösterilememiştir.  Görülen ender vakalar, tamamen tesadüf olarak değerlendirilmektedir.