Boyun kaynaklı baş ağrısı nedir?
Sanılanın aksine baş ağrıları her zaman beyinden ya da baştaki diğer yapıların rahatsızlıklarından kaynaklanmaz. Baş ağrısının boyundan da kaynaklanabileceği uzun süredir düşünülmüş ve 1983 yılında Uluslararası Baş Ağrısı Derneği tarafından “Boyun kaynaklı Baş Ağrısı” tanımı yapılmıştır. Bu ağrı tipinde boyunda yer alan çeşitli yapılardaki bozukluklar baş ağrısına neden olurlar.
Nedir bu yapılar?
Boyun bölgesindeki kaslar, boyun omurları, omurların arasında yer alan disk adı verilen yastıkçıklar, boynun hareketinde önemli rolü olan faset eklemler kısacası boyunda yer alan tüm yapılar boyun kaynaklı baş ağrısının kökeninde yer alabilmektedir. Kasların aşırı kasılması, omurlarda ve disklerde oluşan bozulmalar, disklerde oluşan fıtıklaşmalar yani boyun fıtıkları ve eklem kireçlenmeleri bu ağrılara yol açar.
Boyun kaynaklı baş ağrısı genellikle kimlerde görülür?
Vücudumuzun boyun bölümü başın ağırlığını taşıyan ve aynı zamanda vücudumuzun en çok hareket eden bölümüdür. Bu nedenle dış etkenlerin zararlı etkilerine çok açık olduğundan boyun kaynaklı baş ağrısı her yaşta ve her iki cinste görülebilir. Özellikle daha önce trafik kazası geçirmiş olan hastaları bu açıdan çok dikkatli bir şekilde değerlendirmek gerekir. Trafik kazasından yıllar sonra da baş ağrısı ortaya çıkabilmektedir. Bu kaza çok büyük boyutta bir trafik kazası olmasa da başın öne ve arkaya doğru kamçı hareketi yapması boyunda mikro travmalar yaratıp zaman içinde ağrı ortaya çıkabilir. Ayrıca yaşlanmayla birlikte boyunda yer alan kemik ve eklemlerde ortaya çıkan kireçlenmeler boyun kaynaklı baş ağrısına davetiye çıkarır. Bunların yanında çeşitli romatolojik hastalıklara bağlı olarak da boyun eklemlerinde sorunlar ortaya çıkıp baş ağrısı şeklinde kendini gösterebilmektedir. Ayrıca bu hastalarımızın bir kısmında geçmişte sert spor yapma öyküsüne de rastlanabilir.
Boyun kaynaklı baş ağrısının belirtileri nelerdir?
Ağrı başın arka tarafından ve enseden başlar, yukarı doğru yayılır, bazen göz çevresine dek yayıldığı olsa da bu durum nadir görülür. Genellikle tek taraflıdır. Ancak bazen sağ bazen solda olmak şeklinde taraf değiştirebilir. Ağrı sıkıştırma veya zonklama karakterinde olmayıp, genellikle enseden başlayıp yukarı çıkan bir kasılma şeklinde tarif edilir. Işığa ve sese hassasiyet genellikle yoktur. Beraberinde bulantı ya da kusma görülebilir. Bulantı veya kusmayla birlikte olduğunda kolaylıkla migrenle karıştırılabilir. Gerçekten de ne yazık ki pek çok baş ağrısı tipinde olduğu gibi, boyun kaynaklı baş ağrısı hastaları da yanlış olarak migrenli muamelesi görmüş ve migren tedavisi almışlardır.
Tanısı nasıl koyulur?
Boyun kaynaklı baş ağrısının tanısı için tüm baş ağrılarında olduğu gibi öncelikle hastanın şikayetlerini ayrıntılı bir şekilde dinlemek gerekir. Ağrının yeri, sıklığı, yayılımı, şiddeti ve diğer özellikleri sorgulanır. Fizik muayene önemli ipuçları verir. Ayrıca boynun radyolojik görüntüleme yöntemleri ile incelenmesi altta yatan rahatsızlığı ortaya çıkarabilir. Boyun MR incelemesi ile bir boyun fıtığı ya da boyun omurlarının tomografik incelemesi ile faset eklemlerdeki bozulmalar, kireçlenmeler görülebilir.
Tedavi yöntemleri nelerdir?
Boyun kaynaklı baş ağrısı hastaları ağrı polikliniğine başvurduklarında genellikle pek çok ağrı kesici ilaçları denemişlerdir. Ancak bu ağrı tipi ağrı kesici ilaçlara iyi yanıt vermediğinden ağrılarından kurtulamamışlardır. Fizyoterapinin boyun hareketlerinin rahatlamasını sağlayarak ve boyundaki kas kasılmalarını gidererek fayda sağladığı bilinmektedir. En etkili tedavi yöntemi ise boyunda yer alan ve ağrıyı ileten sinirlerin radyofrekans termokoagülasyon yöntemiyle bloke edilmesidir. Bunların içinde en belirgin olanı da boyun hareketlerini sağlayan ve omurganın arka bölümünde her iki yanda üst üste dizilmiş halde, boyun omurları arasında yer alan faset eklemler dediğimiz eklemlerin sinirleridir.
Bu işlem genellikle kaç seans olarak uygulanıyor?
Blokaj işlemi seanslar boyunca uygulanmayıp bir kez yapılan bir işlemdir. ışlem özel bir bilgisayar destekli görüntüleme yöntemi eşliğinde yapılır. Hasta işlem sırasında herhangi bir ağrı veya rahatsızlık duymaması için hafif uyutulur. Ancak genel anestezi (narkoz) uygulanmasına gerek yoktur. ışlemden sonra birkaç gün istirahatın ardından hasta normal günlük yaşamına devam edebilir. Ardından verilecek düzenli egzersiz programıyla faset eklemlerdeki kireçlenmeler açılarak ağrıların tekrarlaması önlenir.
Başka ne gibi yöntemler mevcut?
Neden ortaya konulduktan sonra sebebe yönelik çeşitli başka yöntemler de vardır. Örneğin boyun kaslarındaki aşırı kasılmalara bağlı olarak baş ağrısı ortaya çıkıyorsa kasılan bu noktalara tetik nokta enjeksiyonları yapılarak ağrı ortadan kaldırılabilir. Boyun fıtığına bağlı olarak başa yayılan bir ağrının ortaya çıkması halinde, bu fıtık cerrahi sınırlarda değilse fıtıklaşan disk bölgesine ilaç enjeksiyonları uygulanır.